Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Μπακούνιν

Του Θανάση Κρεκούκια

"Κάθε υποδούλωση των ανθρώπων, είναι ταυτόχρονα περιορισμός της δικής μου ελευθερίας. Είμαι ελεύθερος άνθρωπος μόνο στο μέτρο που αναγνωρίζω την ανθρωπιά και την ελευθερία όλων των ανθρώπων γύρω μου. Όταν σέβομαι την ανθρωπιά τους, σέβομαι τη δική μου".

Σαν σήμερα, πριν 200 χρόνια, στις 30 Μαΐου του 1814, γεννιέται στο Ταλίνιν της Ρωσίας ο Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Μπακούνιν, ο πιο γνωστός της πρώτης γενιάς των φιλόσοφων του αναρχισμού. Στην πορεία της ζωής του θα συνδεθεί περισσότερο με τις έννοιες του κολεκτιβισμού και της αθεΐας, θα περιπλανηθεί σε ολόκληρο τον κόσμο ενεργώντας ως ακτιβιστής του αναρχικού σοσιαλισμού, θα γίνει μέλος της Πρώτης Διεθνούς, θα προβλέψει το τραγικό αδιέξοδο της δικτατορίας του προλεταριάτου, θα έρθει σε σύγκρουση με τον Μαρξ, θα συμμετάσχει σε εξεγέρσεις και θα εμπνεύσει ολόκληρες γενιές ταξικής πάλης σε παγκόσμια κλίμακα.

Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας γαιοκτημόνων, ο Μπακούνιν κατατάσσεται αρχικά (1828) στην σχολή του πυροβολικού της Αγίας Πετρούπολης, έναν "θύλακα" ελεύθερης σκέψης και πολιτικοκοινωνικού προβληματισμού, όμως το 1835 παραιτείται και πηγαίνει στη Μόσχα. Παίρνει άδεια να σπουδάσει φιλοσοφία στη Γερμανία με τη βοήθεια του Αλεξάντερ Χέρτσεν, πιονέρου του ρωσικού σοσιαλισμού, ο οποίος χρόνια αργότερα θα πει την περίφημη φράση για τον Μπακούνιν: "Ήταν ένας Κολόμβος χωρίς Αμερική και μάλιστα χωρίς κανένα πλοίο". Στο Βερολίνο, τη Δρέσδη και τη Λειψία έρχεται σε επαφή με τη φιλοσοφία του Χέγκελ και προσχωρεί στο κίνημα της εγελιανής αριστεράς.

Το 1843 γνωρίζει τον Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν στη Γαλλία και εντυπωσιάζεται από τις αναρχικές ιδέες του. Το 1848 παίρνει μέρος στην Φεβρουαριανή Επανάσταση του Παρισιού και στη συνέχεια ταξιδεύει στην Ανατολική Ευρώπη παίρνοντας μέρος στο Σλαβικό συνέδριο της Πράγας. Αμέσως μετά εκδίδει το πρώτο του μανιφέστο με τίτλο "Έκκληση προς τους Σλάβους", στο οποίο καταγγέλλει την αστική τάξη ως ξοφλημένη αντεπαναστατική δύναμη και δηλώνει ότι θεωρεί τους αγρότες (κυρίως τους Ρώσους) ως τον βασικό φορέα της επερχόμενης επανάστασης. Ένα χρόνο αργότερα, το 1849, συμμετέχει στην εξέγερση της Δρέσδης, συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο, ποινή που μετατρέπεται σε ισόβια.

Το 1851 εκδίδεται στη Ρωσία, όπου μένει έγκλειστος για 6 χρόνια στην Αγία Πετρούπολη και στη Σιβηρία. Εκεί παντρεύεται την Πολωνέζα Αντονία Κβιατκόφσκα. Τελικά δραπετεύει και μετά από πορεία εκατοντάδων χιλιομέτρων, επιβιβάζεται σε ένα αμερικανικό πλοίο, το οποίο τον μεταφέρει στην Ιαπωνία, από όπου ο Μπακούνιν περνάει στην Αμερική και επιστρέφει στην Ευρώπη, φιλοξενούμενος από τον Χέρτσεν στο Λονδίνο. Εκεί δημοσιεύει τον "Συναγερμό της Επανάστασης", ένα από τα πιο γνωστά του δοκίμια και είναι πλέον έτοιμος να επανέλθει στη δράση και τη διάδοση των αναρχικών του ιδεών.

Ο ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ
 
Ο αναρχισμός εμφανίζεται στα μέσα του 19ου αιώνα, παράλληλα με τον επιστημονικό υλισμό των Μαρξ και Ένγκελς. Μπορεί στην αρχή να μοιάζει με ένα μικρό κεφάλαιο στο βιβλίο του σοσιαλισμού, όμως γρήγορα θα ριζώσει στην καρδιά των κοινωνικών αγώνων και θα βοηθήσει στη μεταβίβαση της πολιτικής εξουσίας από τους φεουδάρχες στην τάξη των αστών. Γνωρίζει την μεγάλη του άνθηση μετά την Παρισινή Κομμούνα (1871), όμως οι βάσεις του μπαίνουν λίγο νωρίτερα, κυρίως από τον Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν και τον Μιχαήλ Μπακούνιν.

Ο Προυντόν, "αναρχικός δημοκράτης", εκπροσωπεί το μοντέλο της ειρηνικής ανατροπής. Είναι αντίθετος στο κράτος και την ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, αιτίες και τα δυο της κοινωνικής αδικίας, και υποστηρίζει πως αμφότερα πρέπει να εξαφανιστούν και στη θέση τους να δημιουργηθεί μια οικονομία ανιδιοτελούς αμοιβαιότητας. Η θεωρία του μιλάει για μια ένωση εργατών που τα μέλη της θα στηρίζουν το ένα το άλλο. Έρχεται σε ρήξη με τον γαλλικό κολεκτιβισμό, προωθώντας την μετάβαση από τον μονοπωλιακό καπιταλισμό σε μια ελεύθερη ένωση παραγωγών. Τάσσεται υπέρ των συνεταιρισμών και προτιμάει σαφώς την ατομική ιδιοκτησία των εργατών και των αγροτών από την κοινωνικοποίηση της γης και των χώρων εργασίας.

Μπακούνιν και Προυντόν, οι θεμελιωτές του αναρχισμού.
Αντίθετα με τον Προυντόν, ο Μπακούνιν εκπροσωπεί τον βίαιο αναρχισμό. Οι ορμητικές και ριζοσπαστικές του ιδέες τον απομακρύνουν από τις θεωρίες του Γάλλου, θέτοντας τα συνολικά ζητήματα σε νέες βάσεις. Καταγγέλλει την αστική τάξη ως παντελώς άχρηστη και ανίκανη για επαναστατική δράση και φροντίζει να είναι πρακτικός και σαφής: δεν τον ενδιαφέρει μια ένωση των εργατών που τα μέλη της θα υποστηρίζουν το ένα το άλλο. Απέναντι στη δύναμη του κράτους, αντιπαραθέτει την ένωση των ελεύθερων ατόμων, στοχεύοντας άμεσα στον κολεκτιβισμό.
Ο Μπακούνιν γράφει χαρακτηριστικά στις "Τρεις διαλέξεις στους εργάτες της Κοιλάδας του Σεν Ιμιέρ" (Μάιος του 1871): "Ο άνθρωπος δεν μπορεί να αισθάνεται και να ξέρει ότι είναι ελεύθερος - και επομένως δεν μπορεί να εκφράσει την ελευθερία που αισθάνεται - παρά μόνο ανάμεσα στους ανθρώπους. Για να είμαι ελεύθερος, έχω ανάγκη να βλέπω ότι με περιβάλλουν και με θεωρούν ως ελεύθερο, ελεύθεροι άνθρωποι. Η ελευθερία όλων δεν είναι ένα όριο για εμένα, όπως ισχυρίζονται οι ατομικιστές, αντίθετα, είναι η επιβεβαίωση, η απόδειξη και η ατελείωτη επέκταση".

Τα μεταλλαγμένα στο πιάτο των Ευρωπαίων πολιτών

Ομόφωνο ναι στην καλλιέργεια μεταλλαγμένων ειδών είπαν τα κράτη μέλη της Ε.Ε. στη Σύνοδο των μόνιμων αντιπροσώπων των 28 κρατών μελών της Ε.Ε. Η συμφωνία προβλέπει, πως κάθε χώρα που διαφωνεί θα μπορεί να απαγορεύει την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στα δικά της εδάφη, απαγόρευση ωστόσο, σαθρή, καθώς δεν θα βασίζεται σε λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή περιβάλλοντος. Ειδικότερα, μέσα στη συμφωνία αναφέρεται μεν το δικαίωμα κάθε χώρας που διαφωνεί να απαγορεύει την καλλιέργεια στα δικά της εδάφη, το οποίο όμως είναι απατηλό, καθώς η απαγόρευση θα ισχύει μόνο για λόγους δημόσιας τάξης ή καθορισμού χρήσεων γης, και όχι για τους πολύ βασικότερους λόγους απειλής της δημόσιας υγείας ή του περιβάλλοντος.

Πολλοί επισημαίνουν πως αυτοί οι λόγοι δεν είναι αντικειμενικοί και έτσι η κάθε εταιρεία μεταλλαγμένων μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο υποχρεώνοντας τελικά ένα κράτος να αποδεχτεί τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Παράλληλα, οι χώρες, βάσει της συμφωνίας, δεν έχουν το δικαίωμα να απαγορεύσουν τη διέλευση από το έδαφός τους των εγκεκριμένων γενετικά τροποποιημένων οργανισμών

Στο ρόλο των Ελλήνων υπουργών Περιβάλλοντος και Εξωτερικών όλο αυτό το διάστημα, παίζοντας, όπως σημειώνεται το παιχνίδι των μεγαλοπαραγωγών σπόρων, αναφέρεται το Κουτί της Πανδώρας.

Όπως σημειώνεται πρωτοστάτης αλλά και υποβολέας της πρότασης που εγκρίθηκε στην Ευρώπη είναι η Ελλάδα, και συγκεκριμένα οι υπουργοί Περιβάλλοντος, Γιάννης Μανιάτης, και Εξωτερικών, Βαγγέλης Βενιζέλος.

Το παιχνίδι υπέρ των μεγαλοπαραγωγών σπόρων, είχε αποκαλύψει το HOT DOC στο τεύχος 51, έπειτα από καταγγελίες τριών περιβαλλοντικών οργανώσεων, της Greenpeace, της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας και της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης.

Αντιφασιστική πορεία - Μυτιλήνη

Αναστέλεται η μετάδοση της εκπομπής ΟυΛαΛοΥμ!

Αναστέλλεται προς το παρόν η μετάδοση της εκπομπής ΟυΛαΛουΜ, που με συνέπεια μεταδόθηκε από το Ραδιοφωνο108 τις τελευταίες 15 εβδομάδες. Η απόφαση ανακοινώθηκε από τον παραγωγό της γνωστής εκπομπής για τις ρίζες, Μάνο Χάνο. Βυθισμένος σε μια εντατική κοινωνική έρευνα, λόγω δημοτικών και λοιπών εκλογών, ο Μ.Χ. αισθάνεται ότι κάθε είδους συμπέρασμα είναι πρώϊμο. Σίγουρα είναι μια σημαντική εποχή για τον ελληνικό πολιτισμό και αυτή τη στιγμή νοιώθει και τα δύο μέσα του. Νοιώθει και τη βαρβαρότητα να ριζώνει και την ανάπτυξη να 'ρχεται. Απανθρωπιά και ανάπτυξη, το μεγαλείο της Νεας Ελληνικής Δημοκρατίας.

Ο παραγωγός είναι βέβαιος: έρχεται κι άλλος πόλεμος, μυρίζει από παντού. Στις εκλογές δεν παίζεται τίποτα σοβαρό, αλλά αυτά που παίζονται στις εκλογές είναι σοβαρά. Συνέχεια πρέπει να έχει εκλογές, να αντικαταστήσουν οι εκλογές το ποδόσφαιρο, δυο σ' ένα. Στημένα παιχνίδια, συναλλαγές κάτω απ' το τραπέζι, χουλιγκάνοι, να βάλουμε και στοίχημα και να το δώσουμε στις εταιρείες γκάλοπ, να δουλέψουν κι αυτές. Και η υποτίμηση μας συνεχίζεται.

Ο παραγωγός είναι διχασμένος: να εκτεθεί στον σούπερ παγκόσμιο ιστό, ή να γυρίσει σε πιο low-fi, σπιτικές παραγωγές; Όλα αυτά τον αναγκάζουν να κάνει ατελείωτους περιπάτους στη βίλα του στη κεντρική Μακεδονία αναζητώντας ερωτήσεις για το εκτροφείο που ζούμε. Γιατί είναι ζήτημα ερωτήσεων τελικά.

Προς το παρόν εκπαιδεύεται στον Resonance fm,  εκ των κορυφαίων αντιεμπορευματικών σταθμών. Αναζητήστε τον.

Μπαμπά, τι είναι ιδιωτικοποίηση;

Νέα τεχνολογία, νέες δυνατότητες, νέες επιλογές, αλλά από περιεχόμενο χωλαίνει ακόμα ο κόσμος του θεάματος. Το λέω αυτό εξ αφορμής του χθεσινού μου κολλήματος, όπου πέρασα κοντά 2 ώρες με την συναρπαστική μεταφορά της "Κερένιας κούκλας" του Κ. Χρηστομάνου στο ραδιόφωνο. Πλειάδα καλών ηθοποιών, σωστός ρυθμός και σενάριο φτιάξαν μια τελείως γκόθικ ιστορία με φαντάσματα, μοίρες κλπ. Το 1966 παρακαλώ.

Η ραδιοθεατρική μεταφορά του έργου

Το βιβλίο σε ψηφιακή μορφή, ελεύθερο δικαιωμάτων, από project gutenberg.

Ένα θέμα είναι ότι το άκουσα στο Γ' Πρόγραμμα που πλέον παρέχεται από ιδιωτική εταιρεία στην Νεριτ. Έτσι το ραδιοθέατρο, που είναι μια παραγωγή της ΕΡΤ φαντάζομαι (1966 γαρ), πουλιέται στην Ερτ ξανά, χωρίς απαραίτητα να έχει αγοραστεί. Είναι στανταράκι εκπομπή αρχείου της ΕΡΤ, το οποίο λέει στην ιστοσελίδα ότι έχει 800 έργα παρακαλώ.Στο οποίο αρχείο όμως εγώ δεν έχω πρόσβαση. Ο πατέρας μου έπαιζε στην Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ και απεβίωσε πριν από 5 μήνες. Μπήκα στο αρχείο της ΕΡΤ να βρω συναυλίες της ορχήστρας. Από τότε τουλάχιστον, από το κλείσιμο της ΕΡΤ τον Ιούνη μάλλον, το ψαχτήρι του βγάζει αυτό το μύνημα:

Παρουσιάστηκε τεχνικό πρόβλημα. Σας ευχαριστούμε για την κατανόηση

Λάθος ευχαριστείτε γιατί δεν έχουμε κατανόηση καμία πως κάνετε ιδιωτικό το δημόσιο έργο και απαιτείτε να πληρώνεστε, με ποιό δικαίωμα ιδιοποιείστε κάτι που ανήκει σε όλους. Είστε πιο έξυπνοι; Είστε πιο ικανοί; Και οι καλύτεροι πειρατές, στρατηγοί, σφαγείς ήταν έξυπνοι και ικανοί. Το θέμα είναι ότι δεν θέλουμε να παίξουμε το παιχνίδι του ποιός είναι ο πιο γρήγορος και ικανός κλέφτης.

Είναι όμως αυτές συζητήσεις παλιάς εποχής, καθώς τώρα ο καθένας και η καθεμιά μας έχει το δικό της, το ατομικό της κανάλι που το γεμίζει καταπώς θέλει. Το λένε ιντερνετ και είμαστε όλοι διευθυντές προγράμματος. Στην περίπτωση του ραδιοθεάτρου και των υπέροχων παραγωγών της ΕΡΤ, που τις ιδιωτικοποιούν χωρίς να τις πουλούν, χάρισμα,  βρίσκω αυτόν εδώ τον ιστότοπο, κάποιου μερακλή καθηγητή γυμνασίου, που μου προσφέρει αρκετά έργα. Για τις λεπτομέρειες (credits) αυτών των υπέροχων παραγωγών, βρήκα αυτό το μπλογκ.

Ακούστε ένα απ' αυτά τα θεατρικά. Θα σας συναρπάσει.

Μ.Χ.